HISTORIE VAN HET RAS
Voordat de border collie, Border Collie werd, had hij vele verschillende namen, nl. Working Collie, Old-Fashioned Collie, Farm Collie en English Collie.
Al in het jaar 943 zou het ras beschreven worden door Hywel Dda ("Hywel de goede", koning van Wales, bekend door het schrijven van wetten). Deze Hywel beschrijft een zwarte herdershond die een kudde schapen meeneemt om te grazen in de heuvels en die 's avonds met de kudde weer naar huis komt.
De eerst bekende keer dat een hond werd genoemd die de kwaliteiten vertoonde en de werkzaamheden verrichtte van de huidige border collie was in 1570 door Dr. John Caius. In De Canibus Britannicis (Vertaling “Of English Dogges” 1576) maakt Caius een verdeling van de 25 dan bekende honden in vijf categorieën. In de vierde categorie, gewijd aan boerderij-honden maakt hij melding van de Shepherd’s Dogge (Canis pastoralis). Caius omschrijft de hond als volgt:
‘Our shepherdes dogge is not huge, vaste, and bigge, but of an indifferent stature and growth’
‘This dogge either at the hearing of his masters voyce, or at the wagging and whisteling in his fist, or at his shrill and horse hissing bringeth the wandring weathers and straying sheepe, into the selfe same place where his masters will and wishe, is to have thë, wherby the shepherd reapeth this benefite, namely, that with litle labour and no toyle or moving of his feete he may rule and guide his flocke, according to his owne desire, either to have them go forward, or to stand still, or to drawe backward, or to turne this way, or to take that way.’
In 1790 schreef Thomas Bewick in ‘ A General History of Quadrupeds’ onder meer het volgende:
‘This useful animal, ever faithful to his charge, reigns at the head of the flock; where it is better heard, and more attended to, than even the voice of the shepherd. Safety, order, discipline, are the fruits of his vigilance and activity.’
Was deze Sheperd’s Dog, hoewel hij zoals we hierboven kunnen lezen, al wel de echte border collie eigenschappen had, al de border collie zoals wij hem kennen? Waarschijnlijk niet. In zeer oude tijden werden de eerste herdershonden al door de Romeinen naar Engeland meegenomen. De Vikingen brachten hun eigen Scandinavische Spitz honden mee, die oorspronkelijk werden gebruikt om rendieren te hoeden. Deze honden werden op eigenschappen gemengd met de al aanwezige honden, zoals bijvoorbeeld ook de Alt Deutscher Kuli. Fokken was simpel. Een boer zag een hond met de juiste hoed- en drijf- talenten en gebruikte hem vervolgens om puppies te krijgen.
Bij fokken werd uiteraard wel rekening gehouden met de omstandigheden van het land waarop een hond moest werken. In heuvelachtige gebieden had men anders gebouwde honden nodig dan op vlak land. In de grensgebieden (borders) tussen Schotland en het noorden van Engeland ontwikkelde zich uiteindelijk de Border Collie zoals wij die kennen. Omdat men halverwege de 19 e eeuw tijdens de industrialisatie steeds grotere kuddes ging houden, was het hebben van een of meerdere goede honden van groot belang. Het testen van de kwaliteiten van de hond gebeurde tijdens trials (to try – uitproberen) in een voor iedere deelnemende hond gelijke omgeving en onder gelijke omstandigheden. De eerste officieel vastgelegde Sheepdog Trial werd georganiseerd in Bala, Wales, in 1873. Doordat de best presterende honden tijdens de trials zeer gewild waren als fokhonden groeide langzaam een meer uniform uiterlijk van de honden.
In 1906 werd de International Sheepdog Society opgericht. Deze organisatie speelde en speelt nog een grote rol bij het handhaven van de kwaliteiten van de honden die bij haar zijn geregistreerd. In 1915 pas wordt de hond door James Reid van de ISDS 'Border Collie' genoemd.
Als stamhond van heel veel border collies wordt Old Hemp genoemd. Deze reu werd gefokt door Adam Telfer uit Northumberland in 1893. Zijn ouders waren beiden zeer verschillend. Vader was een driekleur met weinig “Eye” maar groot werkvermogen. Moeder was zwart met erg veel “Eye”. Old Hemp was een krachtige, toegewijde werkhond. Hij werd vader van meer dan 200 puppies en er wordt gezegd dat hij model is voor de moderne Border Collie. Hij stierf in 1901.
Een ander model voor de huidige Border Collie was Wiston Cap (1963-1979), gefokt uit de lijnen van J.M. Wilson. Veel van zijn nakomelingen werden Cap genoemd. Hij is de meest gebruikte fokreu in de geschiedenis van het ras. Meer dan 95% van alle Border Collies heeft Wiston Cap in zijn of haar stamboom.
Toch werd pas in 1976, 400 jaar na het artikel van John Caius, de offficiële rasstandaard voor de Border Collie opgesteld en door de FCI goedgekeurd. Nog steeds heeft de Border Collie vele verschillende verschijningsvormen. Wat telt is het grote hoed- en drijfvermogen, zijn intelligentie en een sterke “will to please”. Veel veranderd is er dus niet.
